Một trong những chủ đề nóng nhất trong các cuộc thảo luận về cải cách thuế gần đây là khả năng Tổng thống Donald Trump sẽ bãi bỏ Sở Thuế vụ (IRS) và thuế thu nhập liên bang. Ý tưởng táo bạo này đã thu hút sự chú ý của đông đảo người dân Mỹ, hứa hẹn một sự thay đổi lớn trong cách thức hoạt động của chính phủ. Bài viết này sẽ đi sâu vào các đề xuất được cho là của Tổng thống Trump, đánh giá tính khả thi và phân tích những hệ lụy kinh tế tiềm ẩn.
“Sở Thuế vụ Đối ngoại” và Thuế quan: Tầm nhìn của Trump?
Theo những tuyên bố gần đây từ chính quyền Tổng thống Trump và các đồng minh thân cận, việc giải thể IRS và chuyển sang hệ thống thu ngân sách dựa trên thuế quan đang được xem xét một cách nghiêm túc. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News, đã hé lộ: “Donald Trump đã công bố về Sở Thuế vụ Đối ngoại và mục tiêu của ông rất rõ ràng: bãi bỏ Sở Thuế vụ Nội địa và để tất cả người nước ngoài chi trả.”
“Sở Thuế vụ Đối ngoại” này được cho là sẽ chịu trách nhiệm thu ngân sách thông qua thuế quan đánh vào hàng hóa nhập khẩu, thay thế hoàn toàn nguồn thu từ thuế thu nhập (tức chuyển gánh nặng thuế từ thu nhập của người dân sang đánh thuế đối với hàng hóa nước ngoài). Tổng thống Trump từng gợi ý: “Không thuế thu nhập, chỉ thuế quan. Nó đã từng hiệu quả trước đây và sẽ hiệu quả trở lại.”
Tính khả thi và những thách thức kinh tế to lớn
Mặc dù ý tưởng dựa vào thuế quan để tài trợ cho chính phủ có vẻ hấp dẫn về mặt chính trị, nhưng các chuyên gia kinh tế lại bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về tính khả thi và đặc biệt là những rủi ro kinh tế nghiêm trọng mà nó có thể gây ra trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu hóa phức tạp ngày nay.
Nguy cơ chiến tranh thương mại và gánh nặng lên người tiêu dùng
Nhà kinh tế học Kimberly Clausing cảnh báo trên Newsweek: “Nếu Hoa Kỳ đơn phương áp đặt thuế quan cao, các quốc gia khác chắc chắn sẽ trả đũa.” Điều này có thể dẫn đến một vòng xoáy leo thang của các biện pháp bảo hộ thương mại, hay còn gọi là chiến tranh thương mại, gây tổn hại nghiêm trọng cho cả nền kinh tế toàn cầu. Điển hình từ 2018 đến 2019, khi Trump áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc, người tiêu dùng đã phải chịu thêm chi phí ước tính lên tới 70 tỷ đô la, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc cũng giảm mạnh.
Một vấn đề quan trọng khác là gánh nặng thuế quan cuối cùng sẽ đổ lên vai người tiêu dùng trong nước chứ không phải “người nước ngoài”. Khi hàng hóa nhập khẩu bị đánh thuế cao hơn, các nhà nhập khẩu sẽ chuyển chi phí này vào giá bán, dẫn đến việc giá cả hàng hóa tiêu dùng tăng vọt. Điều này sẽ ảnh hưởng đặc biệt đến những người có thu nhập thấp và trung bình.
Phân tích từ Viện Brookings cho thấy một hệ thống thuế quan toàn diện có thể làm giảm thu nhập sau thuế của 20% người nghèo nhất nước Mỹ tới 3%, trong khi 1% người giàu nhất có thể chỉ giảm 0.5%. Ước tính khác cho thấy chi phí sinh hoạt trung bình có thể tăng từ $480 đến $2300 mỗi năm nếu thuế quan được áp dụng rộng rãi.
Doanh thu bấp bênh và bất ổn kinh tế
Nguồn thu từ thuế thu nhập được coi là tương đối ổn định so với doanh thu từ thuế quan, vốn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khó lường như biến động thương mại toàn cầu và căng thẳng địa chính trị. Sự phụ thuộc quá lớn vào nguồn thu không ổn định này sẽ gây khó khăn cho chính phủ trong việc lập kế hoạch ngân sách dài hạn và ứng phó với các cú sốc kinh tế. Để hình dung, doanh thu thuế thu nhập cá nhân và doanh nghiệp liên bang của Mỹ năm 2023 đạt khoảng 4.5 nghìn tỷ đô la, trong khi doanh thu từ thuế quan chỉ khoảng 80 tỷ đô la vào năm 2022.
Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), việc loại bỏ hoàn toàn thuế thu nhập liên bang sẽ làm giảm doanh thu của chính phủ hàng nghìn tỷ đô la mỗi năm, gây ra những lỗ hổng ngân sách khổng lồ.
Kết luận: Một ý tưởng khó có khả năng trở thành hiện thực
Mặc dù ý tưởng bãi bỏ IRS và thuế thu nhập có thể thu hút sự chú ý, phân tích của các chuyên gia kinh tế cho thấy rằng đề xuất của Tổng thống Trump về việc thay thế chúng bằng thuế quan là rất khó xảy ra và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm kinh tế. Trong bối cảnh chính trị và kinh tế hiện tại, có thể khẳng định rằng ý tưởng này, dù có thể tạo hiệu ứng truyền thông, nhưng khó có khả năng trở thành hiện thực.
Xem thêm:
Nguồn tham khảo:
- Dự luật của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện nhằm mục đích bãi bỏ IRS và viết lại Luật Thuế – Kiplinger: https://www.kiplinger.com/taxes/bill-aims-to-abolish-the-irs-for-consumption-tax
- Trump có kế hoạch trị giá 700 tỷ đô la để bãi bỏ thuế thu nhập và thay thế IRS – The Economic Times: https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/trump-has-a-700-billion-plan-to-abolish-income-tax-and-replace-irs/articleshow/118440866.cms
- Bộ trưởng Thương mại chia sẻ ‘mục tiêu’ của Trump là bãi bỏ IRS – Fox Business: https://www.foxbusiness.com/media/commerce-secretary-shares-trumps-goal-abolish-irs
- Ý tưởng đáng kinh ngạc đằng sau thuế quan của Trump: Không thuế thu nhập – The Economic Times: https://m.economictimes.com/news/international/global-trends/the-incredible-idea-behind-trump-tariffs-no-income-tax/articleshow/118713093.cms
- Bộ trưởng Thương mại chia sẻ ‘mục tiêu’ của Trump là bãi bỏ IRS | FOX 10 Phoenix: https://www.fox10phoenix.com/news/commerce-secretary-trump-goal-abolish-irs
- Liệu Donald Trump có thể thay thế IRS bằng thuế quan? Các nhà kinh tế cân nhắc – Newsweek: https://www.newsweek.com/experts-trump-tariffs-irs-income-tax-2022286
- ‘Trở lại thời xưa’? Điều gì sai với kế hoạch bãi bỏ thuế thu nhập của Trump – Kiplinger: https://www.kiplinger.com/taxes/whats-wrong-with-trumps-plan-to-abolish-income-tax
Thinksmart Insurance